Wintertenen

VoetZorg Sacha Jetten - wintertenen

Wintertenen of winterhanden, perniosis (Lat. pernio, winterhand of wintervoet), bestaat uit blauwrode, pijnlijke, hevig jeukende zwellingen van tenen en/of vingers. De aandoening komt met name voor tijdens de wintermaanden en wordt veroorzaakt door de inwerking van koude op de gebrekkig gevasculariseerde (doorbloede) huid.

Ontstaanswijze

Kou vormt de belangrijkste factor voor het ontstaan van wintertenen. Koude zorgt voor het samentrekken van de arteriolen en venulen in de huid en verwijding van het capillaire vaatnet; bij verwarming treedt het omgekeerde op. Dit regelmechanisme zorgt voor een minder goede doorbloeding van handen en voeten tijdens koude omstandigheden, waardoor de vitale organen warm blijven. Bij mensen met perniones functioneert dit mechanisme niet adequaat. De venulen reageren te traag op temperatuurveranderingen (met name tijdens verwarming). Hierdoor ontstaat stuwing in het capillaire vaatnet. Dit leidt tot plaatselijke roodheid, zwelling, jeuk en branderig gevoel van handen en/of tenen.

Factoren die een negatieve invloed hebben op de doorbloeding van handen en voeten, die het ontstaan van wintertenen bevorderen zijn:

  • onvoldoende warme kleding
  • langdurig blootstellen van handen en voeten aan lage temperaturen

De aandoening kan ook veroorzaakt worden door een onderliggende vaataandoening:

  • ziekte van Raynaud
  • lupus erythematodes
  • collageenziekten
  • atherosclerose
  • veranderde bloedviscositeit

Symptomen

De patiënt presenteert zich met de volgende symptomen:

  • vrij acuut ontstaan van klachten
  • jeuk/branderigheid/pijn aan strekzijde vingers en tenen
  • lokale blauwrode, gezwollen, vrij scherp begrensde plekken
  • klachten verergeren bij opwarmen

Behandeling

Men dient zich te realiseren dat het in de meeste gevallen om een onschuldige aandoening gaat. De aandoening kan voorkomen worden door bijvoorbeeld het nemen van wisselbaden waardoor de doorbloeding verbetert. De patiënt dient koude te vermijden en zich warm te kleden. Regelmatig en voldoende bewegen tijdens koude omstandigheden kan nuttig zijn. De werking van lokale en systemische middelen bij perniones is niet bewezen en dus ook niet wenselijk. Vroeger werden er vaak injecties met vitamine D gegeven maar enig effect hiervan is nooit wetenschappelijk aangetoond.[1] Calciumantagonisten (zoals nifedipine) worden vanwege de vaatverwijdende werking bij ernstige wintertenen met succes ingezet.[2]

Overige literatuur

Jochems AAF, Joosten FWMG (1997) Zakwoordenboek der Geneeskunde, Arnhem, Elsevier/Koninklijke PBNA

Referenties

  1. Eekhof JAH, Knuistingh Neven A, Verheij THJM (2001) Kleine kwalen in de huisartspraktijk , Maarssen, Elsevier Gezondheidszorg
  2. NHG Standaard wintertenen.

Bron: WikipediA

 

 

Geplaatst: 08-12-2013 09:56:14  |  Terug